Eski Usul

bir insan iktidarı neden ister?

Yıllar önce çalıştığım gazetenin kapısında dikilmiş sigara içerken, dışarı sıkıcı takım elbiseli, biraz kel biraz fodul, dört-beş adam çıktı. Yanlarında korumaları. Hepsi sizin de bir bakışta tanıyacağınız, tanıyıp hazzetmeyeceğiniz insanlardı. Mühim kişilerdi. Halen de mühimler. Konuşup gülüştüler; bir süre daha ayak üstü konuştular. Sonra farklı arabaların kapıları önlerinde açıldı. Onlar binene kadar dışarıda bekledi şoförleri… Gittiler.

O zaman, bunun ne sıkıcı bir hayat olduğunu düşünmüştüm. Hepsi aynı kumaştan olsa da, her biri için, diğerlerine katlanmak zorunda kalmak beter bir düzendi. İş icabı için bile olsa bir arada bulunmak… Aynı masada yemek yemek, aynı şaraptan (şimdilerde bu olmayabilir) içmek…

Başkasını yargılamak bana düşmez elbette ama bana göre bu adamlarla arkadaşlık hayatta bir insanın başına gelebilecek en kötü şeylerden biri. Yani yükseliyorsun yükseliyorsun, iş buraya mı geliyor?

Naif bir düşünce elbette. Kısa sürdü zaten. “Yahu” dedim; “Bu adamlar zaten bu hali seviyorlar.” Beraber yatıp kalkmayı, ülke üzerine planlar yapmayı, onu almayı, bunu satmayı falan… Amaç bu zaten.

Yine de makul değil benim için. İnsan ne için yaşar? İnsan parayı pulu ne için ister?

Kimisi, bir ülke daha göreyim, bir yemek daha tadayım, bir kitap daha okuyayım, diyor. Kimisi de demiyor.

Normal olmasına normal de…

Kemal Tahir’den ‘Kurt Kanunu’nu okurken sanırım gerçek cevabı buldum. ‘İktidarı neden sevdiğini’ kitabın hemen başında Abdülkerim Bey’e söyletiyor Kemal Tahir:

“ (…) İnsanların kendisinden korkmalarına evvel-eski bayılıyordu. İktidarı hırsla istemesi bundandı. Hem de olur olmaz iktidar değil, polisle ilgili… Yakalamakla, içeri atmakla, sopa çekmekle ilgili, ürkütücü, köpekleştirici soydan iktidar… İçişleri’nin çağırdığını duyduğun anda, dizleri kesilmeli herifin… Boğazı kurumalı… Çoluk çocuk, cenaze çıkıyor gibi çığrışmalı… N’olduğu belirsiz çünkü… Bunun ucunda asılmak bile var… En yüreklisi köpekleşmeli önümüzde… Tükrüğünü yutamamalı…”

Tabii ya. Başka ne olacaktı? İnsan insana benzemiyor. Bazısı insana faydalı olmayı diliyordur belki (bunun için iktidar olmaya gerek var mı!) ama bazısı da dövmek, öldürmek, sindirmek, susturmak istiyor… Bazısı takımları çekip, almak satmak istiyor. Çaresiz, birbirlerine de katlanıyorlar.

ah kolombiya

Geçen haftanın mevzusuydu ama şu Patrick Chappatte karikatürünü yeni gördüm. Barışa, öyle veya böyle "Hayır" diyen Kolombiyalılar dünyanın her yanında kalp kırdı. Bir de hiç atılamayan o 220 bin oy var. Chappatte'nin çizdiği...

Marquez'in gözünden Kolombiya barışını, Hürriyet Pazar'ın 2 Ekim Pazar nüshasına yazmıştım. Aşağıda bulabilirsiniz.

Bogota, 1954... Siyasi ayrılıkların hüküm sürdüğü, şiddetin rutin hale geldiği Kolombiya başkentindeki El Espectador gazetesinin ofisinde, genç gazeteci Gabriel García Márquez için sıradan bir gündü. Ta ki gazetenin emektar haber şefi Jose Salgar, 27 yaşındaki meslektaşından özel bir iş çıkarmasını isteyene kadar... Salgar, genç Márquez’i, ülkenin batısındaki Choco vilayetine göndermeyi kafasına koymuştu. Ona, hükümetin bu uzak ve yoksul vilayeti ortadan kaldırıp komşuları arasında bölüştürmeyi planladığını, Choco’nun merkezi Quibdo’dan gelen telgrafların da isyana işaret ettiğini anlattı. Márquez, daha sonra kendisinin de itiraf edeceği üzere, ülkenin bu perişan, cangıldan ve kumsaldan ibaret parçasına gitmemek için ayak direse de, ertesi sabah yola koyulmuştu bile.

1954 koşullarında Bogota’dan Quibdo’ya yol yoktu. Tek imkân her tarafı dökülen nakliye uçaklarına atlamaktı. Genç gazeteci, Mister No’nun kullandığına benzer, koltuk niyetine kasalara oturulan, yağmurda içine su dolan külüstür uçakta, korkudan ağlaya ağlaya seyahat ederek Quibdo’ya ulaştı. Hiçliğin başkentindeydi. Döndüğünde, sıradan Kolombiyalıların hiç bilmediği o coğrafyayı uzun uzun anlatacaktı:

“(...) Dört uzun tefrika halinde iletmek istediğimiz, Kolombiya’nın içinde hiç farkında olmadığımız akıl almaz bir başka ülkenin varlığıydı. Çiçekli cangıllardan, sonsuz yağmurlardan oluşma, her şeyin gündelik yaşamın hayallere sığmaz çeşitlemesi gibi göründüğü bir vatan. Karayolları inşa etmek açısından en büyük engel, ele avuca sığmaz ırmakların çokluğuydu; ama tüm yörede yalnızca tek bir köprü vardı. Bakir cangılları aşan yetmiş beş kilometre uzunluğunda bir yol bulduk; dev masraflarla Itsmina’yı Yuto’ya bağlamak için inşa edilmişti ama her iki yerleşim merkezinden de geçmiyordu; her iki yörenin valisiyle de atışan yol müteahhidinin misillemesiydi bu. (Anlatmak İçin Yaşamak, Can Yayınları)”

Bu cennet gibi yerde bunca yoksulluğun yaşanması gazeteci Márquez’e ağır gelmişti:

“Bir çuval pirinç, üretim alanından on beş peso daha pahalıya geliyordu çünkü dağların eteklerine kedi gibi yapışan katırların sırtında, balta girmemiş ormanların içinden seksen kilometre yol yapması gerekiyordu. En yoksul yerleşim merkezlerindeki kadınlar, kocaları balık avlarken ırmaklarda altın ve platinyum eliyor, cumartesileri tüccar gezginlere bir düzine balık ve dört gram platinyumu yalnızca üç pesoya satıyorlardı. Tüm bunlar eğitime düşkünlüğüyle bilinen bir toplumda yaşanıyordu. Ama okullar az ve dağınıktı, öğrencilerin gidip gelebilmek için her gün fersahlarca yol yürüyüp kimi zaman kanoya binmeleri gerekiyordu. Şartların zorlamasıyla ülkenin en demokratik okullarıydı bunlar; ağzına koyacak lokma bulamayan çamaşırcının oğluyla valinin oğlu aynı sınıftaydılar.”

Choco, yani ülkenin çoğunluğunun farkına varmadığı, o ‘akıl almaz ülke’ bu haberlerden sonra gündemden hızla düştü. Siyasetçiler, aydınlar, iş insanları oralara adımını atmadı. Márquez’i hayrete sürükleyen bu topraklar, Kolombiya’nın neredeyse yarısını oluşturan, köylü ağırlıklı, yoksul vilayetlerinin tümü gibi bir başına kaldı.

O yıllarda Kolombiya’da kimsenin kendinden başka bir şey düşünecek, bir yere kıpırdayacak hali yoktu zaten... Adı ‘La Violencia’ (Şiddet) olarak konmuş bir içsavaş bütün ülkenin belini bükmüştü. Yani geçen hafta beyaz gömlekli insanların nihayet el sıkışarak sonunu getirdiği gerilla savaşından önce de Kolombiya perişan haldeydi. 1948-58 arasında yaşanan, Liberal ve Muhafazakâr parti taraftarlarının tetiklediği ‘La Violencia’, yaklaşık 300 bin kişinin hayatına mal olmuştu.

Márquez’in kendisi bu tehlikenin farkındaydı. Genç bir gazeteci olarak Choco’nun güzelliğinden ve yoksulluğundan büyülenmiş ve o güzelliğin savaşlarla nasıl mahvolduğunu görmüştü. Elini taşın altına soktu. 1980’lerde artık tüm dünyanın şapka çıkardığı bir yazar haline geldiğinde en iyi arkadaşlarını barış için çalıştırmaya başladı. Şahsi dostu ve gerillaların idolü Fidel Castro, onun ısrarıyla Kolombiya’da devreye girmeye razı oldu. Küba’yla bağları olan bir başka gerilla grubu M-19’un barış masasına oturması Márquez’in çabalarıyla mümkün oldu. FARC’la, ELN ile 1990’lardan sonra kopup kopup tekrar kurulan barış görüşmelerinde bizzat devreye girdi. Karısı Mercedes Barcha ile Havana ve Bogota arasında mekik dokudu. Bu çabaların çoğu gizli kaldı. Tıpkı bu uğurda aldığı ölüm tehditleri gibi.

Márquez’in ölmez eseri ‘Yüzyıllık Yalnızlık’ın meşhur finalini hatırlayalım: “(...) Çünkü yüzyıllık yalnızlığa mahkûm edilen soyların, yeryüzünde ikinci bir fırsatı olmazdı...” Kolombiyalılar, barışın imzalandığı 26 Eylül’ün, ‘ikinci fırsatlarının’ başladığı gün olmasını umuyor. Bunu muhakkak Márquez de isterdi. 2014’te hayatını kaybeden Kolombiya’nın efsane yazarı, halkının onu çağırdığı adıyla Gabo, ülkesinde, hatta çok sevdiği Cartagena şehrinde (külleri de orada) imzalanan büyük barışı göremedi. Beyaz gömleklilerin arasında belki o yoktu ama yaptıkları kimsenin aklından çıkmamıştı. FARC liderlerinden Iván Márquez, ‘Yüzyıllık Yalnızlık’taki sarı kelebekleri hatırlatıp “Artık özgürce uçsunlar” diyordu mesela. Gabo’yu hatırlayan başkaları da vardı. Kolombiya Devlet Balkanı Juan Manuel Santos, anlaşmayı imzaladıktan sonra şunları söyleyecekti: “Bugün yokluğu en çok hissedilen kişi olan Gabo, barış sürecinin mimarlarındandı. Ama sevgili Cartagena’sındaki bu anı yaşayamadı. Yine de mutlu olmalı. Düşlediği gibi, sarı kelebekleri Kolombiya’da uçuşuyor... Nihayet, tıpkı onun dediği gibi, ‘yeryüzünde ikinci bir fırsata ulaşan”

Kolombiyamızda...’

kuzguncuk'ta bir gün

Ne zamandır Kuzguncuk’da bir gün geçirelim istiyorduk. Bu pazar günü Dino’yu da yanımıza katarak gittik. İki ucu birden yaşıyor insan. Birincisi, ‘gecikmişiz’ hissi. Buralara daha evvel gelmeliydik; herkes gelmeden, tüm mahalle fotoğraf çektirecek kapı eşiği arayan gelin-damat adaylarıyla dolmadan evvel… Beri yandan “Bir şeyler olmadan önce gelmişiz” gibi de hissediyorsunuz. Kuzguncuk, şu an olmadığı bir şeye dönüşecek; bu tatlı rüya gibi mahalle bir gün bitecek, kocaman, güvenlikli sitelere benzer, bir İstanbul içi turizm beldesine haline gelecek… Bir memleket klasiğidir; kendi kendinin taklidi olarak sönüp gidecek. İşte bu sonuncusunu görmeden evvel gelmiş gibiyiz Kuzguncuk’a. Eh, bir şeydir bu da.

O çok konuşulan bostan güzel. Ayağı toprağa basmak güzel. Güneşli bir haftasonunda kertenkele gibi fidelerin arasında fitir fitir dolanmak da güzel… Ama bakmamışsınız o canım bahçelere be gençler! Domatesler, patlıcanlar hep kurumuş gitmiş. İki-üç düzenli bahçenin haricinde her şey sürünüyor. Yapmayın böyle!

Tüm gün Kuzguncuk’ta eşinince, 100’e yakın gelin-damat adayı gördük. İleride korunun içinde uçuşup giden beyaz tüllere bakarken gözünüz dalıyor. Bildiğin korku filmi efekti. Ama film deyince, esas her sokak, dört başı mamur film seti… Elini tatlış Vosvos’un kaputuna dayayan damat, nedimelerine (annesi ve kızkardeşi genelde) makyaj tazeleten gelin, fotoğraf çekiminden evvel sırtı Instagramlık, boyalı kapının garantisinde, elinde cep telefonuyla sağa sola emirler yağdıran damat, uzaklarda bir başka kapıyı gözüne kestiren gelin, orada bekleyen başka damat ve gelinler, sıkılan damat, sıkılan gelinler… Üçü dördü bir arada dolaşan, ekipmanı sırtlanmış fotoğrafçı ekipleri… Bitse de gitsekçiler, ‘dur bakalım bir iş daha çıkar mı’cılar, doğalcılar, fotoşop üstatları… Hülasası, geleni geçeni zevkle izlediğin bir kaldırım önü semti Kuzguncuk. Daha fazlası da var elbette ama şimdilik bu.

Kaldırım demişken, Nail Kitabevi’nin kaldırımı. Semte de nabza da hakim; üstelik kahvesi de güzel, kafe hizmeti de veren dükkânın. Daha iyisi, kitabevinin kendisi ve kitapları elbette. Işığı, rahatlığı, teklifsizliği on numara… Dışarıda görsek, sayfa sayfa methiye düzeriz Nail Kitabevi’ne. Memleket sathında ancak şimdi görmüş oldum.

Denizle ilişkisi tuhaf Kuzguncuk’un. İki evlik bir alandan sahile ulaşıyor; orayı da balkon gibi kullanıyor mahalle… Halkı, semtin doğal balkonunu sevmemiş de (trafik yüzünden muhtemelen) herkes kendi evinden denize bakmayı tercih etmiş gibi.

Semtin akşamüstü, rakı-balıkla devam edebiliyor. Buna bu kadar doğal ve tasasız ulaşmak her yerin harcı değil.

Kuzguncuk’a da böylece gelmiş bulunduk. Ailece. Bu da kişisel tarihimize bir not olarak düşsün. Tatlı bir not…

daha da mı karanlık istersin

2016 nasıl yıl oldu? Verilecek cevap çok; bir tanesi şu: Koyu bir yıl oluyor… İlk yudumda direk omuriliği titreten sert kahve gibi, sabahın üçü gibi, eski kısa Camel gibi, kopkoyu bir yıl. En azından müzikal olarak.

David Bowie Black Star’ı yayımladı. David Bowie öldü.

Radiohead, içinde “Gerçek seni darmadağın edecek” ve “Hayalciler asla öğrenemez” denen ‘A Moon Shaped Pool’u çıkardı.

Derken bu ay başında, Nick Cave geldi, ‘Skeleton Tree’ ile… Katran gibi, zift gibi albüm yapmış Nick Cave yine.

Bütün büyükler bir araya toplanmış. Gelecek ay da Leonard Cohen, ‘You Want It Darker’ı çıkarıyor. Albüme adını veren şarkı önden buyurdu.

Leonard Cohen, en koyu takımını giymiş, öyle karanlık söylüyor.

“Daha da mı karanlık istersin, söndürelim ateşi.”

Öyle bir yıl işte.

gidenler

Vedat Türkali ölmüş...

Gülten Akın, Yaşar Kemal, Leyla Erbil, Çetin Altan, hepsi göçtü gitti, bir iki sene içinde.

Belki farkında değiliz. Harçtı onlar.

Senin benim harcım değil sadece; onları hiç okumamışların, adını duymamışların da... Memleketi anlatan onlardı. Hakkıyla anlatanlar diyelim.
Yerlerine gelen yok.

Haksızlık etmek istemem ama var mı sahi? Hadi “Bugün anlayamadık, süzemedik” desek, 2050’lerde dönüp baktığımızda “Bu ülkeyi, o anında ne güzel yazmış” diyeceğimiz kaç kişi var? Büyük yazar var mı; büyük yazar olacak yazar var mı?

Bu, Yeni Türkiye işte. Kemal’siz, Akın’sız şimdi Türkali’siz Türkiye. Gidenin yerine yenisini koyamayan, her gün daha eksilen Türkiye. Harcı gevşek Türkiye.

Biz de onun içindeyiz.

yola baktım yol uzun

Bu çok hüzünlü bir şiir... Cancion del Jinete... Federico Garcia Lorca'dan 'Atlının Türküsü'. Zülfü Livaneli besteledi ve söyledi. 'Zor Yıllar' albümünde (Ne güzel albüm ismi bu arada).

Türkçesi birazcık şarkıya uydurulmuş, orijinal haline göre 'bozuk'. Ama ben bu versiyonunu benimsiyorum. Üniversitedeyken bayılırdım 'Atlı'ya...

Meğer ninni olarak da çok güzelmiş.

o gece

Halen o geceyi düşünüyorum. Hiç unutmayacağım.

Tanklara, jetlere karşı koyarken vurulup düşen 240 insanı hiç unutmayacağım gibi.

Yaşananların bir darbe girişimi olduğu ortaya çıkar çıkmaz, Çınar (Oskay) ve Sebati (Karakurt) ile bir arabaya atladık, ne olup bittiğine dışarıda bakalım diye.

İstikamet, yakınlığından ötürü, havaalanıydı. Girişte bir tank bekliyordu. Arabadan çıktık hemen…

Kimsecikler yoktu daha. İki kişinin dışında… “Öldürün kardeşim bizi darbe yapacaksınız” diyorlardı. Sonra birkaç kişi daha geldi. Bağırlarını açtılar. Cesaretlerine hayran oldum. Olunmayacak gibi değildi.

Daha yarım saat önce evlerinde çay içip televizyon seyreden bu insanlar, o an tankın namlusunun önüne dizilmişti. Bunu da misafirlikte bir bardak su daha ister gibi sakince ve tevazuyla yapıyorlardı.

Askerlerse ne yapacağını bilmiyordu. Zaten, iyiden iyiye kalabalıklaşan halk tanka çıktıktan sonra, onlar da çekip gitti. Daha sonra, başka yerlerde başka tankların, başka askerlerin zulmü anlaşılınca ne kadar şanslı olduğumuzu fark ettim.

Dedim ya hayran olmuştum bu bir avuç kişinin cesaretine.

Sonra binler aktı havalimanına. Belki on binler… Sert, tavizsiz, kararlı geldiler… Öfkeyle geldiler. Cumhurbaşkanı canlı yayına çıkıp çağırmıştı. Karşı durmak, direnmek için geldiler.

Ama… O tek tek hayran olduğum insanları, bu kadar kalabalıkken yadırgadım. Bu çok anlatabildiğim bir his değil. Deneyeyim: Haklıydı öfke ama havaalanında kontuarların dibine çökmüş ağlaşan çocukları, tuvaletlere sığınan yaşlı kadınları teselli de etmiyordu… Sadece kendinden olana sahip çıkan bir öfke gibiydi. Yadırgadım.

Halen o geceyi düşünüyorum.

zaman olmuştur ki

Zaman olmuştur ki

Belki sonbahar belki akşam

Tepeden tırnağa silme yıldız

Belki haziran gecesi

Sanki bir hayal oturmuş o tenha piyanoya

attilâ ilhan

Fotoğraf: Leonard Bernstein (solda), Glenn Gould

yuval noah harari'nin okuma listesi

Bazen bir kitap çıkıyor, içeriği ağır mı hafif mi, dili işlek mi koyu mu demeden, fısıltı gazetesiyle binlerce satıyor. Bu sene Kolektif’in çıkardığı ‘Sapiens-Hayvanlardan Tanrılara’ raftaki hayatını böyle yaşadı. Üstelik bu tesadüfen yazılan bir kitap. Kudüs İbrani Üniversitesi’nde askeri tarih uzmanı yazarı Yuval Noah Harari ile üç hafta önce konuşmuştum; Hürriyet Pazar’da yayımlandı. Şurada okuyabilirsiniz.

Malum, soru-cevaplarımızın hepsi sığmıyor gazeteye. Harari’nin gündelik çalışma rutini ve okuma tavsiyesi dışarıda kalmıştı. Buraya alıyorum.

"Güne bir saat meditasyon yaparak başlarım (Vipassana meditasyonu). Sonra 6-7 saat çalışırım; ardından yine yarım saat meditasyon… Nihayet bir saat de köpeğimle yakındaki ormanda yürürüz. Sonrası televizyon, arkadaşlar vs… ,

Çok okuyorum; hem kurgu, hem kurgu dışı okuyorum. Tarihten biyolojiye çok geniş bir yelpazede okuyorum. Son okuduğum kitaplar arasından şu aşağıdakileri sizlere de tavsiye ederim:

Kurgu

Pat Barker, The Ghost Road

Joseph Heller, Catch-22.

Adam Johnson, The Orphan Master’s Son (Yetimlerin Efendisi’nin Oğlu - Pegasus)

Kurgu Dışı

Tony Judt, Postwar: A History of Europe since 1945 (Savaş Sonrası, 1945 sonrası Avrupa Tarihi, YKY)

Eugene Rogan, The Fall of the Ottomans: The Great War in the Middle East

Evan Osnos, Age of Ambition: Chasing Fortune, Truth and Faith in the New China

Joby Warrick, Black Flags: The Rise of ISIS

Serhii Plokhy, The Last Empire: The Final Days of the Soviet Union

memleketten bıkmak için 44 neden

Alman Bild gazetesi, bu hafta başı “Erdoğan’a rağmen Türkiye’yi sevmek için 44 neden” başlıklı bir liste yayımladı. Değil 44, 444 de sayılır aslında ama bu ülke bugünlerde akla öyle sevimli şeyler getirmiyor; ben de kendi payıma memleketten bıkmak için 44 sebep yazdım (bu listede de çok daha fazlası yazılabilirdi).

Erkeklik, her yere, herkese sinmiş erkeklik,
Matah bir şey yapıyormuşuz gibi övülen son dakikacılık (‘Alman gibi başla, Türk gibi bitir’ lafına sığınarak bitirilen işlerin aslında bir boka benzememesi),
Atalarımız falan her mevzunun içinde ama çoğunlukta zerre kadar tarih bilgisinin olmaması,
Karadenizli müteahhitler. Yaptıkları her şey…
Savaş borazanları, borazancıları; savaşmaktan başka bir şeyi bilmeyen, üstelik aslında ondan bile anlamayan, iktidar ve gerilla şahinleri
Sıra kendilerine geldiğinde zalim olma fırsatını tepmeyenler,
Her fırsatta gündelik faşizmin yılmaz bekçiliğini oynamak, mahallenin muhtarları, gek gek dolanan esnaf,
Gazeteciliği bir kenara bırakıp öncelikle ‘self-promotion’ yapan tipler (O kadar çoklar ki!)
Beş dakikada, ikinci defa düşünmeden yazan ‘köşeciler’, bunları tüketen, paylaşan okurlar…
Hayat Bilgisi dersinde bile bize ‘Turist döviz getirir’ diye öğretilmiş olması, yabancılarla para üzerinden ilişki kuran bir toplum olmamız,
Bu toplum, merttir, misafirperverdir, odur budur diye şişinmeleri her gün ama her gün boşa çıkaran onlarca olayın çıkması,
Net: Güce tapan bir toplum olmamız,
Sağda, solda, faşistlerin ve sosyalistlerin arasında, kazananın kayığına binmek isteyenlerin sayıca hep daha çok olması,
Gazetecilik gibi mesleklerin (çoğu zaman hakkıyla) günah keçisi yapılması ama mimarların, mühendislerin, doktorların, bilimum meslek erbabının genelde boş beleş iş yapmalarına rağmen etrafta kasım kasım dolaşmaları,
Bu da net: Yalanı seven bir toplum olmamız
En okumuş yazmışlarımız arasında bile ‘entel’in bir küfür olması, birazcık kafa patlatana dudak bükülmesi,
Son üç-beş yılda kristalleştiği üzere vicdan yoksunu olmamız,
İktidar cenahında her konuda ama her konuda görüş bildirenlerin, herkesin şahit olduğu haksız bir uygulama sonrasında ölü taklidi yapması, sonrasında iktidarın açıklamasına göre pozisyon almaları; toplumu iki kutba ayıranların iltifat görmesi, baş tacı edilmesi
Vergi kaçırmacılık,
Doğayı talan etmenin milli sporumuz olması,
Tek adamcılığa teşne bir toplum olmamız, demokrasiden aslında zerre hazzetmememiz,
Her kesimimize sinmiş riyakârlık
Hayatın, kendi hayatlarımızın bile kıymetini bilmeme, (isteyen işlek bir kavşakta, ışıkları beklemeden karşıya geçenleri sadece iki dakika incelesin),
“Batının ahlakını almayalım” diyenlerin çoğunun on numara ahlaksız olması, ahlakı kendilerinin başkalarına dayattığı bir şey olarak algılamaları
“Batının teknolojisini alalım”cıların aslında çoğu zaman teknoloji hırsızlığından bahsetmeleri, bahsetmekle kalmayıp yapmaları
Ücra köylerde, kasabalarda, ev içlerinde, yurtlarda, okullarda ufacık çocukları taciz edenlerin, tecavüzcülerin cezasız kalması…
Tacizci tecavüzcüleri koruyan, ses çıkarmayan, “bizdendir, konuşmayalım”, “kol kırılır yen içinde kalır” diyenlerin sesinin diğer herkesi bastırması,
Az sonracılık…
Ülkeyi sendikasızlaştıranlar, emeği parça parça edenler, taşeronlaştıranlar,
Tacizcilerin de onları koruyanların da hatta onları kınayanların da her şeyi kısa sürede unutması,
Zaten her şeyi unutmamız, matah bir şey yapıyormuşuz gibi ciğeri beş para etmez insanların iki lafına atlayarak gündemden gündeme koşmamız,
Çalışmadan yükselmenin kitabını yazanlar… Sistemin bu kitabın yazılmasına izin vermesi…
Kendilerini ‘güçlülere’ kiralayanlar, kullanışlı aptallar,
Yaptıkları hiçbir siyasi analiz doğru çıkmadığı halde yazıp çizmeye devam eden, liberali, sol liberali, sosyalisti abiler ablalar…
Adaletsizlik,
Eleştirmeyenler, biat edenler, biat ederek nemalananlar, biat etmeyi bir işmiş gibi gösterenler,
Şiirden, operadan, danstan, tiyatrodan yani azıcık zahmetli kültürden hazzetmemeyi bir işmiş gibi uluorta bağıranlar,
Cinsellikten korkmak, bunun için dini ahlakı vs’yi öne sürmek ama söverken ana avrat bırakmamak, aslında kafada, hayallerde de ana avrat bırakmamak (meğer ki bir fırsat çıksın)
Düğünler harici dans etmemek,
Cemal Süreya’dan ödünç: “Efedirler, Nazilli'de Uzunçarşı onlarındır törenlere madalyalarla katılırlar / ama yük kamyonları Denizli'den geçerken plaka değiştirir
Askeriyle siviliyle vesayetçilik,
Halk halk diye cahilliği baştacı edenler,
Bugün bile henüz kurtulmamışken yarın yokmuş gibi yaşamaya çalışan orta sınıf gerginliği,
Aynı anda hem çapsız hem kompleksli olanların hakimiyeti…

Bu ülke ayakta duruyorsa, yukarıdaki sebeplere aldırmadan işini yapanlar sayesinde duruyor.