reklamın iyisi: camcı kardeşler

Jarritos - Glass Blowers from CHRLX on Vimeo.

Jarritos diye bir içecek markası. 'Biz buralı değiliz' diyor sloganı. Değillermiş gerçekten.

eyy nobel'den beş yıl önce

Harbiden nereden nereye...

Erdoğan, 2008'in sonlarında İsrail ile Suriye'yi masaya oturtmak üzereydi. Düzelteyim, zaten masaya oturttuğu bu iki ülkeye el sıkıştırttırmak üzereydi. 'Olmaz' denen olacakken, belki birkaç gün farkıyla, İsrail, Gazze'de 'Dökme Demir - Cast Lead' operasyonuna başladı.

Suriye-İsrail barışı dolayısıyla yattı. Erdoğan da çok sinirlerek aradan çekildi ve bunu -nedense- kişisel aldı.

Sonrası Davos... 'One minute' günü... Önce fena bozuk olduğu İsrail'e, Cumhurbaşkanı Simon Peres nezdinde "siz öldürmeyi iyi bilirsiniz", sonra da "daha gelmem Davos'a" diyerek zenginler kulübüne toplu posta. Elbette havaalanında (sonradan bir klasik haline gelecek) 'kahraman' karşılaması.

Tuhaf. Barışı samimiyetle isteyen ve o zamanlar iki tarafından da pek güvendiği bir arabulucu olarak çok uğraşan Erdoğan, İsrail ile Suriye'yi masadan bir anlaşmayla kaldırabilseydi, o barış ortamında muhtemelen Gazze operasyonu da yaşanmazdı.

'One minute' ayarını vermeyeceği gibi, Davos'a da halen gidiyor olurdu başbakan.

Mavi Marmara saldırısı düşünülemezdi bile.

Mısır belki farklı ama Suriye Arap Baharı'nda kaosa bu denli hızlı düşmezdi. En azından Erdoğan ve İsrail, Esad'a daha yakın dururdu. Dahası, Esad da belki bu iki ülkenin telkinlerine daha fazla kulak verirdi.

Her şeyden öte, Erdoğan, Ortadoğu'nun en sert düğümlerinden birini çözmüş bir lider olarak yüzde yüz bile değil, yüzde bin, Nobel Barış Ödülü'ne layık görülürdü.

Ama olaylar farklı yaşandı. Şimdi "eyyyy Nobel!" diyen bir Başbakan var.

Bu konuşmayı duyduğumda Erdoğan'ın kafaca Davos'ta kaldığını, herkese, her şeye, her kişiye, ama ölü ama diri, insan veya kurum ayırmadan posta atma, ayar verme, fırça çekme alışkanlığının artık yerleştiğini düşündüm. Hem alkışlayanı da var nasılsa...

Artık farklı düşünüyorum. Erdoğan'ın aklı 27 Aralık 2008 gecesinde kaldı bence. Gazze'ye Dökme Demir operasyonunun başladığı o gece Erdoğan, Ortadoğu'ya barış getiren büyük lider olarak anılma şansını kaybetti. Halen onun hayalkırıklığını yaşıyor. 

Yukarıdaki imajı twitter'daki eski bir feyk Nobel hesabında buldum. 

  

santiago'nun sokak köpekleri

ESTOY AQUÍ / Intervención Urbana from Felipe Carrasco G. on Vimeo.

Güzel insanlardan güzel fikirler çıkıyor. Santiagolu iki akıllı lise öğrencisi de düşünmüş taşınmış, sokak köpeklerine dikkat çekmenin bir yolunu bulmuş. "Estoy Aqui - Ben Burdayım" adını verdikleri kampanya, iki sanatçı, Violeta Caro Pinda ve Felipe Carrasco Guzman tarafından videoya alınınca, ülkede bir sansasyon haline geldi. Balonların üzerinde "bana kötü davranma", "beni sev", "beni terk etme", "boynumu kaşı" yazıyor. Sonuçları görüyorsunuz... İyi iş, vicdanlı iş, güzel video...

Köpekler demişken hemen memlekete bağlanalım. Evdeki ve sokaktaki hayvanlarla ilgili tuhaf bir mesele var. Murat Bardakçı, Habertürk'teki köşesinde, dün dipnot yazar gibi, çok ciddi bir haberin pasını verdi. 17 yaşındaki kedisini henüz kaybettiğini kaydeden Bardakçı, geçen günlerde eşiyle beraber sokakta besledikleri kedilerden birini (ismi Melâhat) eve aldığını anlatıyor. Yalnız Melâhat biraz hastaymış. Veteriner böbrek yetmezliği teşhisi koyup tedavi etmiş. Bardakçı kediyi nekahat dönemi için eve getirmiş getirmesine de, Melâhat bu defa da kör olmuş. Gerisini Bardakçı'dan dinleyelim: 

"(...) Ama ortada sanki bir tuhaflık var... Ayşe Arman geçenlerde beslediği tavşanının kör olduğunu yazmıştı. Tavşanın körlüğü hastalık neticesi idi ama ardından Teşvikiye'de yaşayan iki arkadaşımın hayvanlarının gözleri gitti: Birinin köpeği diğerinin de kedisi birdenbire kör oldu, hemen ardından da bizim Melâhat. Tesadüf mü yoksa ortalıkta hayvanlara musallat bir virüs yahut salgın mı dolaşıyor bilmiyorum ama bir tuhaflık var gibi... Gezi olayları sırasında kullanılan biber gazının sadece insanlara zarar vermediğini, binlerce kuşun da canını aldığını düşünecek olursak kedilerle köpeklerin birdenbire kör olmalarının gerisinde bir şeyler bulunup bulunmadığının da araştırılması gerekiyor."

Ortada taş gibi haber var. Birisinin de gerçekten peşine düşmesi gerekiyor. Bir salgını -varsa tabii- ortaya çıkartan ya da Gezi'deki gaz bombalarını bu körlük vakalarına bağlayabilen gazeteci müthiş bir iş yapmış olur. Ödüllü işler sadece Ankara, Ergenekon, derin ilişkiler yazarak çıkmıyor. Bu da çok mühim mesele. Hele gaza bağlı körlük saptanırsa, global ölçekte gaz kullanımı yönetmeliği değiştirtecektir. Birisi el atsa ya... 

güney kore'nin çöpçatan hükümeti ya da erdoğan'ın yolu

Başbakan'ın üç çocuk ısrarı yeni değil. Yıllardır katıldığı her düğünde, ilgili (bazen ilgisiz) her konuşmasında, evli çiftlerle her bir araya geldiğinde tekrarlıyor: Sizden üç çocuk istiyorum. Yoksa gelecekte Türkiye'nin üretim gücü düşecek, büyük devlet olma iddiası azalacak, kuruyup gideceğiz, böyle devam ediyor... Hedefe uzak bakanlar, milletvekilleri mahçup mudur acaba?

Meğer Erdoğan'ın ısrarı hiçbir şeymiş. Tek bir karşılaştırmaya bakar. Devletiyle hükümetiyle yerel yönetimleriyle Güney Kore, çocuk sevdası konusunda bizim başbakanı solda sıfır bırakıyor.

Konu malum. Geçtiğimiz yüzyılda hızla gelişen 'Asya kaplanı'nın vatandaşları, köyden kente göç, şehir yaşamının zorlukları, geleneksel yapının kırılması, kadınların ekonomik özgürlüğe kavuşması derken evlenip çoluk çocuğa karışma işini biraz ihmal etmişler. İstatistikler böyle diyor yani. Ama çarkların dönmesi lazım, bunun için de vatanın minik Koreliler'e ihtiyacı çok.

Yalnız bir sıkıntı var: Koreliler biraz çekingen. İşler bugüne dek hep ailenin etrafa haber salması, eşin dostun uygun bulmasıyla yürümüş. Görücüye çıkan 'Asya kaplanı' teyzeler, bizim memlekette on kaplan gücünde diyeyim, siz anlayın. O yapı da sarsılınca elde avuçta kalmıyor. Genç Koreliler şehire intibak etme işini halletmiş ama, flörtte bocalıyor. Göz kontağı zayıf, 'seviyorsan git konuş' zayıf, 'pembe panjurlu ev' bilgisi zayıf... Bu kadar dersten çakınca, aile kurmaya da sıra gelmiyor.

Sonuç: Vatandaşları için her zaman en 'hayırlısını' düşünen devlet... Olayları özetleyeyim: Sağlık ve Refah Bakanlığı 2010'da devreye girip, flört partileri organize etmeye başlamış. Zamanın bakanı Cheon Jae-Hee, "bizde her şeyi devletten bekleyebilirsiniz kardeşim" diyerek bir senede dört parti düzenlemiş. Bakan, o partilerin vesile olduğu evlilik törenlerinde boy göstermeyi ve medyaya poz vermeyi de seviyormuş. Damat adayları da bakana dönüp "kaç çocuk isterseniz sayın bakanım" der olmuş...

O gün bugün bakanlığa bağlı kuruluşlar ve yerel yönetimler, Güney Kore'de flört sektörüne el atmış durumda. Bu konuda en önde koşan Aile Planlama Müdürlüğü geçmişte önerdiği vazektomi operasyonları yüzünden günah çıkarıyor. Dahası, özel şirketler de hükümetin restini gördü. Artık iş yeri ortamlarında romantik ilişkiler serbest. Hatta becerebilen kendi flört partilerini düzenleyip devletten aferinini alıyor. Yabana atmayın, ikramiyesi, teşviği bol bir iş.

Yani Güney Kore'de hükümet hem tavsiye ediyor, hem organize ediyor, üstüne üstlük bir de teşekkür alıyor. Erdoğan için rüya gibi bir ülke...

Yakında yürüyeceğimiz yol da bu.

Orijinal haberi New York Times'da, şurada okudum. 

buenos aires'in has kedisi gatito

El Gatito / Trailer from Game Ever Studio on Vimeo.

İnternette o kadar kedi videosu dolaşırken, seyirciyi ikna etmek zor. Bana kalırsa, Arjantin'den Game Ever Studio başarmış. Şahane çizgi, basit olay örgüsü... Henüz ortada sadece trailer var, ben havasını sevdim. Buenos Aires'li kedi El Gatito ('kedicik' demek zaten) kendini bir anda çölde buluyor. Hollywood'da "Western bitti mi bitmedi mi" diye tartışılırken, Arjantin'den bir ufak destek gelmiş gibi.

Yalnız müzikte sanki bize de yakın bir ruh var. Filmin ortasında bir bozlak kopsa kimse bir şey diyemez.  

Çizimleri görmek isteyen stüdyoya buradan uğrayabilir. 

bir gazete hikâyesi: bu çocuklar bu oyuncakla nasıl oynayacak?

MIT Technology Review'un genel yayın müdürü Jason Pontin, Washington Post'un Amazon'un sahibi Jeff Bezos'a satılmasının ardından, Romalı ünlü general/politikacı Crassus'un bir sözünü hatırlattı: Bir orduya sahip olmayan hiç kimse kendini zengin saymasın.

Bugünün ordusu gazete (genişletip medya da diyebiliriz.) Yirminci yüzyılın başından beri durum aynı. Tek fark, bir orduya sahip olan insanların değişmesi. Bu yüzyıl kendi zenginlerini yarattı ve şimdi onlar kendine birer ordu arıyor.

Eski dönemin gazeteleri, çok değil bir on yıl evvel, yeni medyanın potansiyeline uyansalardı, her şey çok farklı da gelişebilirdi. Ama New York ve Washington merkezli medya, kıtanın diğer tarafındaki Silikon Vadisi'nin çok uzağına düştü. Fikri mesafeleri daha da uzak. Kuşaklar boyu kültürel kodları belirleyen, bir ülkenin, dünyanın entelektüel derinliğine katkı sunan, hatta [yine dünyada] hükümetler kurup düşüren koca koca gazeteler, dünkü çocukların oyuncağı konumunda.

Bu çocuklar bu oyuncakla nasıl oynayacak? Kimsenin bir fikri yok.

Öyle ki, Bezos bile renk vermiyor. Sözgelimi, Post çalışanlarına yazdığı mektupta, mealen "çok güzel çalışıyorsunuz, zaten ben de pek karışmam, aynen devam" diyor.

Tahminler muhtelif: Gazeteyi sağa ya da sola çekebilir, belki fazla liberal bir çizgiye getirebilir. Amazon'un dünya hakimiyetini pekiştirmekte kullanabilir. Her şey mümkün.

İşte bu belirsizlik de günün gerçeği. Global ölçekte, modern zenginin ideolojik bir bagajı yok. Üstelik devlet politikalarına -kendi iş planlarına değmiyorsa- ilgi de duymuyor. Belki şaka maka modernizme dönüyoruz, hatta Bezos gibiler, şimdi servetlerinin yüzde biriyle satın aldıkları bu anlı şanlı gazeteleri ilk kuran zenginlere de benziyor denebilir. Dünyada kendilerinin de rol aldığı yeni bir sistem kuruluyor, paraları çok ve geleceğe bir isim bırakmak istiyorlar. Bir ismi sürekli tekrarlamak için her gün çıkan bir gazeteden iyisi var mı?

Bir soru daha. Sahibi bir yana, bugün bir gazete klasik anlamda iyi bir gazete olabilir mi? Halen ve her şeye rağmen? Bezos mektubunda, Washington Post'un eski sahibi Graham ailesinden ilhamla şöyle diyor: "Yola onların sergilediği iki tür cesarete sahip çıkarak devam etmek isterim. İlki bekleyebilme cesareti. Yavaşlayıp, başka bir kaynağa ulaşabilme... Sonuçta gerçek insanların itibarı, geçimi ve aileleri söz konusu. İkincisi ise hikâyeyi takip edebilme cesareti. Maliyeti ne olursa olsun."

Şu maddeler işleyebiliyorsa zaten sorun yok. Gazetenin sahibi ister yeni dünya düzeninden gelsin, ister uzaydan.

O sırada Türkiye'de... Gazetelerin başına, yeni işleri hakkında en ufak bir fikirleri olmadığı gibi, o fikri üretmeye gayret de etmeyen yeni tüccar/müteahhit sınıfı geçiyor. Burada iktidara yakın olmak yeterli. Sonuçta, hükümetin bir bakanının "konumumuz gereği mucit çıkaramayız, ara eleman yetiştirelim" diyebildiği bir ülkedeyiz. Fikir gelecek de, Amazon kurulacak da, servet birikecek de... Ohooo...

Bu kafayla, gazete okuyabiliyorsak yine iyi.

Fotoğraftakiler, Bob Woodward (sağda) ve Carl Bernstein. Washington Post'un Watergate'i ortaya çıkararak Pulitzer kazanan gazetecileri. 

saatleri ayarlama enstitüsü reloaded

Contre temps from Contre temps Team on Vimeo.

Çok mu güzel rüyalar görüyor bu filmleri yapanlar? Contre temps, Fransa'dan bir avuç genç yönetmenin mezuniyet filmi (ayrıntılar için contretemps-lefilm.com).Yer yer acemilikler var, fark ediyorsunuz ama kafalar başka yerde. Bambaşka bir yerden geliyor.