Son dönemlerde Seneca’nın ‘Mutlu Yaşam Üzerine’sini birkaç defa okudum. Kısacık bir kitap zaten, 40 sayfalık. Belki daha uzundu. Kırkıncı sayfadan sonrası kaybolmuş. Kimbilir belki bu kırk sayfa sadece girişiydi. Zaten bu dert tüm ‘antik’ yazarların başında (sanki onlar bununla tasalanıyorlarmış gibi yapayım hadi); çoğunun eserleri kayıp. En feci durumdaki de Epicurus yani bizim Epikür. Aşağı yukarı 300’den fazla kitap yazdığı söylenir ama geriye hepi topu birkaç yazı, birkaç da hatıra kalmış. Geride kalanlar koca bir felsefi düşünceyi oradan toparlamışlar. Bu aktarma sırasında neler eksildi acaba o düşünceden? Ya da neler eklendi! Bir gün dünyanın unuttuğu bir kütüphanenin gizli mi gizli arşivinden üç yüz cilt kitap çıkmazsa hiç bilemeyeceğiz.
Antik Yunan’dan Roma dünyasına bir uzanalım şimdi; yani dönelim Seneca’ya. Başka klasik yazarlarda da benzer bir hal var ama bilhassa onun yazdıklarını okurken hep aynı hisle doluyorum. His şu: Seneca, fena halde gazetecilik özlemi çekiyor. Şöyle düşünüp durduğunu hayal ediyorum: Gazetecilik diye bir müessese olsa da bir gazeteci gelse de benimle uzun bir sohbet yapsa da bunu bir söyleşi olarak yayımlasa da… Bana hakkımda atıp tutanları sorsa, çelişkilerimi sorsa, hedeflerimi sorsa… Belli ki kafasında bunları çevirmiş Cordobalı düşünür.
Ama bir gazeteci bulamayınca, hepsini kendi uydurmak zorunda kalmış. Hayali birisi ona hayali sorular soruyor, eleştirileri aktarıyor, kendi hatalarını gösteriyor. Seneca da arada kızıp köpürerek, bazen de sakin sakin cevap veriyor… Bazen isimler veriyor, tarihler düşüyor. Bundan da kitaplar çıkarıyor. Hiç fena değil.
İlginç olan iyi bir röportajcının ortaya çıkması için aradan on sekiz asrın daha geçmesi… Gazetecilik işte böyle yavaş işleyen bir süreç; ihtiyaç olduğunda bulması bazen biraz zor!
