ozu az önce buradan geçti

Japon yönetmen Yasujiro Ozu, ‘Ohayo’yu (‘Good Morning’ olarak da biliniyor) 1959’da çekmiş.

Ben geçen hafta izledim. 59 yıl sonra. Ozu az önce şapkasını almış, şuradan geçmiş gibiydi. 

İçinize bazen piyangodan çıkmış gibi bir serinlik gelir, bir eski iyiliği hatırlayıp gülersiniz, birisi ıslıkla sizin çok sevip unuttuğunuz bir şarkıyı çalar… Öyle tanıdık bildik bir film. 

Nereden biliyorum ben bu güzelliği? Bir tahminim var. ‘Ohayo’da senaryonun üstünden Haldun Taner geçmiş sanki. Ozu'nun filminden beş sene önce (1954) kaleme aldığı ‘Ayışığında Çalışkur’u “Bir de böyle yazayım” demiş gibi… Bu tatlı rüzgâr belki ondan geliyordur. 

Ohayo’yu seyredin muhakkak, e mi?

Haldun Taner’i de ihmal etmeyin. 

aklıma gelen tek cevap internet

İngiliz romancı Martin Amis'e, Brexit ve Trump'ın saçmalıkları sorulduğunda verdiği yanıt... Bugünler için pratik bir açıklama.  

"Son 10 yılda Batı’daki herkesi bu kadar saf kılacak ve tatsız bir yöne, geriye sürükleyecek ne olmuş olabilir diye kafa patlatıp duruyorum, aklıma gelen tek cevap internet. Sanırım sıradan insanlarda bir zihin değişikliği meydana geldi. Hakikat, bir standart olarak zayıfladı örneğin. İnsanlar artık hakikate eskisi gibi aldırış etmiyorlar; çünkü doğruluğu su götürür şeylere alıştılar. Yıllar evvel birisinin internette var olan şeylerin ancak yüzde altmışının doğru olduğunu söylediğini hatırlıyorum. Onu duyduğumda dehşete düşmüştüm ama şimdi bu rakam bence yüzde 30’lara geriledi. Neden bilmiyorum, bu durum insanların gerçekliğe bakışını bulandırdı ve son derece tatsız, ilkel ve kabileci duygular üretti. 

İlgili röportajın tamamı şurada.

kötülük

Bir özel uçak düştü, gencecik insanlar öldü, arkasından sosyal medyada zalimce yorumlar başladı. 

Merak ediyorum, insanlar hep kötü müydü böyle, yoksa kötülüğü sosyal medyayla beraber mi görür olduk?

İnsanları kötüleştiren sosyal medya mı ya da?

Bu sosyal medyada bir şekilde kalmalı mıyız, yoksa çekip gitmeli miyiz? Uzaklaşırsak fazla naif mi kalacağız? Uzaklaşmazsak saatlerimizi boktan bir çukurda enayi gibi harcamış mı olacağız?

Çok soru var.

toprak altında uyuklayan bir ateş

Doğada toprak altında uyuklayan bir ateş var; o hiçbir zaman sönmez ve hiçbir soğuk da onu alt etmeyi beceremez… Toprak altındaki bu ateşin her insanın göğsünde bir sunağı vardır. Aslında en soğuk günde ve en yüksek tepede bile yürüyüşçü, gocuğunun kıvrımlarında ocaklarda yanan ateşten bile sıcak bir ateş besler. Sağlıklı insan mevsimleri öyle bir dengeler ki, kışları, kalbinde yazı yaşar. Güneydir ora… 

Henry David Thoreau, Bir Kış Yürüyüşü [Çeviren: Aytek Sever, ‘Doğa ve Yürüyüş Üzerine Seçme Denemeler’de]

eliaçık

Donald Trump, okul saldırısı kurbanlarının aileleriyle. Elini açık etmiş. Konuşma notlarının sonunda ‘I hear you’ filan da yazıyor. Bu nasıl bir başkan, nasıl bir çağ! 

kaç sırdaşınız var?

On iki sene evvel ABD’de bir araştırma yayımlanmış. 1980’lerde yapılan benzer bir araştırmanın tekrarı… Amerikalıların yalnızlaşıp yalnızlaşmadığını anlamaya giden yolda bir çalışma bu. Katılımcılara “Hayatlarınıza dair en önemli kararları kimlere danışırsınız” diye sorulmuş. İlk araştırmayla karşılaştırınca, “Kimseye danışmıyorum” diyenlerin oranının üçe katlandığı çıkmış ortaya. Kan bağı olmayanlara artık bir şey sorulmadığı, sorulacak bir şey varsa daha çok eşlere, anne-baba ve kardeşlere gidildiği anlaşılmış. O dönem için bile, 20 sene öncesine göre Amerikalıların kendi içine kapandığı, arkadaşlarla sırdaşlık bağlarının neredeyse koptuğu görülmüş. Şimdi yapılsa ne sonuçlar alınır acaba?

Ne iyi bir soru aslında… Hayatınızın en önemli kararlarını kime danışırsınız? Bunca güvendiğiniz kaç kişi var, kaç sırdaşınız var? Eskiden kaç tane vardı?

Ve en acısı: Şimdi neden yoklar?

hikâyesini unutan takım

Dün Beşiktaş, Bayern Münich’e karşı Münih’te 5-0 kaybetti. Tuhaftır, kendimi bildim bileli Beşiktaş’ı tutan biri olarak bu skor pek de koymadı bana. “Eh, sonuçta rakip Bayern’di” dedim, kapattım televizyonu. 

Ama maçla ilgili bir başka şey üzdü beni. Dün Beşiktaş formasıyla ilk on birde başlayan yeni transfer Vida, daha on altıncı dakikada kırmızı kart görüp çıktı, bir başka yeni transfer Love bir dakika sonra karşı karşıya bir gol kaçırdı. 

Takımı oraya kadar, terle, gözyaşıyla, emekle sırtında taşıyanlar, ilk defa beraber bir Avrupa deplasmanına gittikleri arkadaşları sahadayken, kenarda oturuyordu. Bir çocuk, diğer çocuğun gözü gibi baktığı oyuncağın değerini anlamaz, belki sakarlıktan belki kıymet bilmezlikten kırar ya da bir kenara bırakıverir ya… Bana öyle geldi dünkü maç…

Tamam yeni oyuncular ne yapsın, tamam herkes kötü oynadı, tamam futbolda böyle duygulara yer yok belki ama ben eskilerin emeğinin hiçe sayılmasına buruldum. Her iyi hikâyede havada bir fısıltı, bir koku, bir rüzgâr dolaşır. Anlatırken, dinlerken birden onu hissedip “İşte buydu” dersiniz. Feci şekilde yenilmiş olsak bile, ileride bir gün “İşte buydu” diyeceğimiz o hikâyesini dün rafa kaldırdı Beşiktaş. En azından bu maç için, hikâyesi falan olmayan sıradan bir takım oldu.

Önümüzdeki hikâyelere bakacağız artık.